NAJWAŻNIEJSZE W TYM TYGODNIU

ZAGRANICA:

Jeszcze niedawno to wojny handlowe wyznaczały rytm globalnych rynków finansowych – dziś ich uwagę bez reszty pochłania wojna w bardziej dosłownym sensie. Eskalacja na Bliskim Wschodzie, po militarnym zaangażowaniu USA po stronie Izraela, niesie ze sobą wiele niepewności. Choć Iran wydaje się obecnie wyjątkowo osłabiony, trudno oczekiwać, że rozwój sytuacji przyniesie cokolwiek dobrego. Rynki finansowe reagują jednak z zaskakującym spokojem – ucieczka od ryzyka jest zauważalna, ale nie panikarska. Bazowy scenariusz na ten tydzień zakłada wzrost cen ropy, umocnienie dolara oraz wzrost popytu na bezpieczne obligacje – przede wszystkim amerykańskie. Narracja „Sell American” trafia chwilowo do szuflady – przynajmniej do czasu lipcowego głosowania nad pakietem fiskalnym. W obliczu globalnego chaosu USA znów jawią się jako stabilna przystań.

POLSKA:

Konflikt w Zatoce Perskiej nie sprzyja rynkom wschodzącym, ale złoty i polskie obligacje pokazują odporność. Kurs EUR/PLN pozostaje stabilny w wąskim przedziale, a wzrost rentowności POLGBs wynika bardziej z jastrzębiego tonu Rady Polityki Pieniężnej niż z geopolityki. W tym tygodniu uwagę przyciągają dane z rodzimej gospodarki: przeciętne wynagrodzenie i zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (23 czerwca), produkcja przemysłowa i sprzedaż detaliczna (odpowiednio 23 i 24 czerwca), a także stopa bezrobocia (25 czerwca). Choć to ważne wskaźniki, nie należy oczekiwać, że zmienią trajektorię polityki pieniężnej – obniżki stóp procentowych, naszym zdaniem, możliwe są najwcześniej we wrześniu. Na razie spodziewamy się kontynuacji trendu – lekkiego spadku dynamiki płac, umiarkowanego wzrostu produkcji przemysłowej oraz stabilnego rynku pracy. Złoty powinien pozostać silny, a korekta na rynku obligacji – jeśli się pojawi – będzie raczej techniczna.

DLACZEGO USA ZAATAKOWAŁY IRAN?

Decyzja Stanów Zjednoczonych o ataku na cele irańskie wynikała z kumulacji czynników strategicznych, militarnych i politycznych, a nie tylko z nagłej eskalacji. Bezpośrednim powodem była kontynuacja ataków na amerykańskich sojuszników i bazy w regionie (głównie w Izrael), przeprowadzanych przez wspierane przez Iran milicje szyickie w Jemenie.

Dlaczego teraz?

• Iran osłabiony wewnętrznie. Gospodarka Iranu jest w bardzo trudnej sytuacji – wieloletnie sankcje, galopująca inflacja, brak inwestycji zagranicznych, odpływ młodego pokolenia oraz strukturalny kryzys sektora energetycznego pogłębiły niestabilność. W 2024 roku Iran doświadczył największej fali protestów od czasów Zielonego Ruchu z 2009 r. Rząd z trudem utrzymywał kontrolę nad prowincjami etnicznymi (Beludżystan, Kurdystan), a napięcia w elicie władzy nasiliły się po tym jak ajatollah Chamenei zaprzestał porozumiewania się ze społeczeństwem bezpośrednio po ostatnim zaostrzeniu konfliktu z Izraelem.
• Zagrożenie nuklearne. Iran był na progu posiadania broni jądrowej. Według notatki Białego Domu cytującej dowódcę CENTCOM, Iran posiadał wystarczającą ilość materiałów do wyprodukowania około dziesięciu głowic jądrowych w ciągu trzech tygodni. To stwarzało bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa USA i ich sojuszników, gdyby kraj sponsorujący terroryzm na świecie uzyskał taką broń.
• Zmiana polityki USA. Po powrocie Donalda Trumpa do Białego Domu, retoryka wobec Iranu zaostrzyła się. Pozycja "maksymalnej presji" została przywrócona, ale tym razem z działaniami kinetycznymi. Trump potrzebował też sukcesu polityki zagranicznej, a "ukaranie Iranu" za wspieranie Hamasu i Huti miało trafić do bazy republikańskiej.
• Brak reakcji Rosji i Chin. Rosja jest zbyt zaangażowana na Ukrainie, a Chiny – mimo współpracy z Iranem – nie zdecydowały się na otwartą konfrontację z USA w regionie Zatoki Perskiej.

Czy Iran jest obecnie najsłabszy w historii?

Iran jest obecnie uważany za najsłabszy od wielu dekad, a nawet w swojej nowoczesnej historii. Izrael skutecznie obnażył słabości reżimu w Teheranie i zabił dużą część przywódców wojskowych tego kraju.

• Militarne słabości. Konflikt z Izraelem ujawnił poważne braki w irańskim systemie obrony powietrznej, wysoką skalę infiltracji przez izraelskie służby specjalne oraz niewielkie zdolności do symetrycznej odpowiedzi na ataki. Iran nie ma też perspektyw na znaczące wsparcie militarne ze strony sojuszników regionalnych. To wszystko wskazuje na dużą militarną słabość kraju.
• Gospodarcza ruina. Po latach surowych sankcji amerykańskich gospodarka Iranu jest w katastrofalnym stanie. Inflacja sięga blisko 39 proc., a bezrobocie, zwłaszcza wśród młodych, jest bardzo wysokie. Realny wzrost gospodarczy praktycznie nie istnieje, co pogarsza sytuację społeczną i stabilność kraju.
• Problemy wewnętrzne i polityczne. Reżim jest dotknięty poważnym kryzysem legitymacji, toczony przez protesty społeczne, ferment w elitach władzy oraz likwidację liderów politycznych przez Izrael. Brak silnej alternatywy politycznej i podziały w opozycji utrudniają zmianę sytuacji.
• Izolacja międzynarodowa i regionalna. Iran został praktycznie osamotniony. Sojusznicy, tacy jak Rosja, nie są w stanie skutecznie pomóc, a kluczowi regionalni partnerzy, jak Hezbollah, czy Huti, są osłabieni. Izrael z kolei zadaje poważne ciosy irańskim obiektom strategicznym, pokazując dominację w powietrzu i skuteczność działań wywiadowczych.

PODSUMOWANIE

Irańscy przywódcy znajdują się obecnie w najtrudniejszym położeniu od dekad, pozbawieni realnych kart przetargowych, z osłabionym programem nuklearnym, niestabilną sytuacją wewnętrzną i narastającą presją międzynarodową. Decyzja USA o ataku na Iran była odpowiedzią na pilne zagrożenie związane z możliwością szybkiego pozyskania przez Teheran broni jądrowej, trwającą presję sojuszników – szczególnie Izraela – oraz długotrwałą działalność terrorystyczną wspieraną przez Iran. Wymiar strategiczny operacji zakładał wykorzystanie słabości Iranu do skutecznego uderzenia, które ograniczyłoby jego potencjał nuklearny i powstrzymało dalszą eskalację konfliktu na Bliskim Wschodzie. Mimo wzrostu napięć, kluczowy dla światowej energetyki szlak morski przez Cieśninę Ormuz pozostaje otwarty, a ceny ropy wzrosły jedynie nieznacznie. Iran nie zdecydował się na jej zablokowanie, a zmniejszenie aktywności wspieranych przez niego Huti w Jemenie obniżyło ryzyko dla żeglugi przez Morze Czerwone i Kanał Sueski.

Informacje i zastrzeżenia: Niniejszy materiał („Materiał”) ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny, ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna, sprzedaży lub innego rodzaju przeniesienia któregokolwiek instrumentu finansowego. Bank dołożył wszelkich racjonalnych i niezbędnych starań, aby informacje zamieszczone w Materiale były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Informacje zawarte w Materiale nie mogą być traktowane jako propozycja nabycia którychkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego lub podatkowego ani jako forma świadczenia pomocy prawnej. Prognozy oraz dane zawarte w Materiale nie stanowią zapewnienia uzyskania określonych wyników jakichkolwiek transakcji finansowych ani przyszłych cen którychkolwiek instrumentów finansowych. Materiał nie stanowi badania inwestycyjnego ani publikacji handlowej w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Bank i jego spółki (podmioty) zależne oraz pracownicy tych podmiotów mogą być zainteresowani zawarciem lub być stroną transakcji finansowych, w tym zawartych na instrumentach finansowych, których wynik jest uzależniony od czynników (danych i informacji) wymienionych w Materiałach.

Administratorem danych osobowych jest VeloBank S.A. z siedzibą w Warszawie (00-843) Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C (Bank). Dane kontaktowe Banku: VeloBank S.A., Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C, 00-843 Warszawa, telefon: 664 919 797, formularz: https://www.velobank.pl/kontakt/formularz-kontaktowy. Dane kontaktowe Inspektora Ochrony Danych: iod@velobank.pl. Bank przetwarza dane osobowe w odpowiedzi na zainteresowanie otrzymywaniem raportów analitycznych (art. 6 ust. 1 lit. a RODO - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE). Masz prawo do żądania od Banku dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, jak również prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych. Masz prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Podanie danych osobowych jest dobrowolne. W razie jakichkolwiek pytań lub sugestii skontaktuj się z nami.