VeloTydzień Ekonomiczny 2 czerwca 2025 r. Pięć wyzwań dla Polski

Na krajowym rynku kluczowym wydarzeniem była II tura wyborów prezydenckich, którą minimalnie wygrał K. Nawrocki, zdobywając 50,89 proc. głosów przy rekordowej frekwencji 71,6 proc.. Rynki finansowe zareagowały podwyższoną awersją do ryzyka – złoty osłabił się do poziomu ok. 4,27 za euro, a także względem dolara. Niepewność polityczna może się utrzymać, zwłaszcza że – według medialnych doniesień – premier Donald Tusk może jeszcze w tym tygodniu wystąpić o wotum zaufania. W centrum uwagi pozostaje również środowa decyzja RPP. Zakładamy brak zmian stóp procentowych po dostosowawczej obniżce w maju. Dane opublikowane od tego czasu są mieszane: z jednej strony mamy silny wzrost płac i sprzedaży, z drugiej – wyraźny spadek inflacji. Ponadto opublikowane dziś szczegóły wzrostu PKB za I kwartał potwierdzają jego przyspieszenie do 3,2 rpco. r/r, wspierane głównie przez konsumpcję prywatną i zapasy. PMI dla przemysłu prawdopodobnie utrzymał się powyżej progu 50 pkt, co sygnalizuje poprawę nastrojów w sektorze przetwórstwa.

PIĘĆ WYZWAŃ DLA POLSKI I PREZYDENTA RP

W nadchodzących pięciu latach Polska stanie w obliczu szeregu wyzwań, które będą miały kluczowe znaczenie dla stabilności państwa, dynamiki gospodarki oraz pozycji kraju na arenie międzynarodowej. Ich właściwe rozpoznanie i adresowanie to nie tylko zadanie rządu, ale również Prezydenta RP, który – jako strażnik ciągłości władzy państwowej – powinien wyznaczać strategiczne kierunki działań. Wśród najważniejszych kwestii wyróżnić można pięć wyzwań: stabilność finansów publicznych, niska stopa inwestycji, transformacja energetyczna, kryzys demograficzny oraz bezpieczeństwo geopolityczne.

Pierwszym z kluczowych problemów są finanse publiczne. Na koniec 2024 roku dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (według metodologii unijnej ESA2010) wyniósł około 55,6 proc. PKB, ale przy obecnym tempie wydatków może w tym roku przekroczyć próg 60 proc., naruszając kryteria z Maastricht. Szczególnym obciążeniem są rosnące koszty obsługi zadłużenia – w 2024 roku przekroczyły one 70 mld PLN, ponad dwukrotnie więcej niż trzy lata wcześniej. Deficyt sektora general government wynosi ponad 6 proc. z brakiem ścieżki zejścia poniżej 3 proc. do 2030 roku. Wydatki zbrojeniowe, rozbudowane programy socjalne i rosnące koszty systemu emerytalnego zwiększają presję na budżet. Prezydent powinien w tej sytuacji wspierać odpowiedzialne ustawodawstwo fiskalne i blokować rozwiązania legislacyjne pogłębiające deficyt bez wskazania źródeł finansowania. Konieczne będzie również zwiększenie przejrzystości finansów państwa – obecnie znacząca część wydatków prowadzona jest nadal poza budżetem centralnym, m.in. przez BGK i PFR.

Drugim wyzwaniem pozostaje bardzo niska stopa inwestycji. W 2023 roku wyniosła ona mniej niż 17 proc. PKB, co stanowi jeden z najniższych poziomów w UE. Dla porównania, średnia unijna to około 22 proc.. Głównymi barierami dla inwestycji są niepewność regulacyjna, przewlekłość postępowań administracyjnych oraz ograniczony dostęp do finansowania – szczególnie dla MŚP. W najbliższych latach kluczowe będzie wykorzystanie środków z Krajowego Planu Odbudowy i funduszy UE, których wartość do 2027 roku przekracza łącznie 160 mld PLN. Prezydent, jako gwarant porządku prawnego i stabilności instytucjonalnej, może odegrać istotną rolę w odbudowie zaufania inwestorów i promocji reform wspierających przedsiębiorczość i kapitałochłonne inwestycje.

Trzecim obszarem wymagającym zdecydowanych działań jest transformacja energetyczna. Polska pozostaje jednym z najbardziej emisyjnych krajów UE – na każdą wyprodukowaną kilowatogodzinę energii przypada około 600 gramów CO₂, przy unijnej średniej wynoszącej około 230 g. Udział węgla w miksie energetycznym nadal przekracza 60 proc., co naraża gospodarkę na wysokie koszty systemu ETS. Przyspieszenie rozwoju odnawialnych źródeł energii, zamiana źródeł węglowych na gazowe oraz rozwój energetyki jądrowej oraz rozbudowa sieci przesyłowych będą kluczowe dla utrzymania konkurencyjności gospodarki. Prezydent może odegrać rolę integratora ponadpartyjnego konsensusu wokół strategii energetycznej państwa dążącej do obniżenia kosztów energii lub braku ich wzrostu w kolejnych latach.

Czwartym strategicznym wyzwaniem jest pogłębiający się kryzys demograficzny. W 2023 roku liczba ludności Polski wyniosła 37,6 mln, a według prognoz GUS do 2050 roku może spaść poniżej 34 mln. Starzejące się społeczeństwo już dziś wywiera presję na system emerytalny i zdrowotny – udział osób w wieku 65+ przekroczy 25 proc. do końca dekady. Równocześnie obserwujemy spadek dzietności i malejącą liczbę kobiet w wieku prokreacyjnym. Jednym z rozwiązań może być aktywna polityka migracyjna – już teraz ponad 2 mln cudzoziemców, głównie z Ukrainy, pracuje w Polsce – oraz zwiększenie aktywności zawodowej kobiet i osób starszych. Prezydent RP może promować model polityki rodzinnej oparty na usługach publicznych oraz wspierać reformy wydłużające aktywność zawodową, a także promować legalną imigrację do Polski.

Ostatnim, lecz nie mniej istotnym wyzwaniem, jest kwestia bezpieczeństwa geopolitycznego. Wojna w Ukrainie sprawiła, że Polska – jako państwo przyfrontowe NATO – znalazła się w centrum strategicznych przekształceń w regionie. Wydatki na obronność przekroczą w 2025 roku 4 proc. PKB, co oznacza ponad 240 mld PLN rocznie. Tak szybki wzrost nakładów stwarza ryzyko nieefektywności oraz wymaga ścisłego nadzoru nad procesem modernizacji Sił Zbrojnych. Jednocześnie rośnie rola Polski w strukturach NATO i UE, a także potrzeba rozwoju własnego przemysłu obronnego. Prezydent, jako zwierzchnik sił zbrojnych, powinien aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu polityki bezpieczeństwa narodowego oraz wspierać działania wzmacniające międzynarodową pozycję Polski jako kluczowego sojusznika w regionie dla USA, które pozostaje najważniejszym gwarantem bezpieczeństwa Polski.

PODSUMOWANIE

Polska znajduje się w kluczowym momencie podejmowania działań utrzymujących wysokie tempo rozwoju Polski w kolejnej dekadzie. Po stronie pozytywów prezydentury Karola Nawrockiego na pewno jest zacieśnienie relacji z USA, istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa, zaangażowanie Prezydenta w kwestie gospodarcze, takie jak CPK, oraz sprawowanie przez niego funkcji kontrolnej wobec rządu. Z drugiej strony, wyzwaniem pozostaje pogłębiający się konflikt wewnętrzny oraz brak jasności co do kierunku reform, szczególnie w obszarze wymiaru sprawiedliwości. W tej sytuacji konieczne będzie nie tylko reagowanie na bieżące zagrożenia, ale przede wszystkim kształtowanie długofalowej strategii rozwoju opartej na silnych instytucjach, inwestycjach, bezpieczeństwie i odpowiedzialnej polityce fiskalnej. Prezydent może odegrać w tym procesie istotną, aktywną rolę.

Informacje i zastrzeżenia: Niniejszy materiał („Materiał”) ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny, ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna, sprzedaży lub innego rodzaju przeniesienia któregokolwiek instrumentu finansowego. Bank dołożył wszelkich racjonalnych i niezbędnych starań, aby informacje zamieszczone w Materiale były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Informacje zawarte w Materiale nie mogą być traktowane jako propozycja nabycia którychkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego lub podatkowego ani jako forma świadczenia pomocy prawnej. Prognozy oraz dane zawarte w Materiale nie stanowią zapewnienia uzyskania określonych wyników jakichkolwiek transakcji finansowych ani przyszłych cen którychkolwiek instrumentów finansowych. Materiał nie stanowi badania inwestycyjnego ani publikacji handlowej w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Bank i jego spółki (podmioty) zależne oraz pracownicy tych podmiotów mogą być zainteresowani zawarciem lub być stroną transakcji finansowych, w tym zawartych na instrumentach finansowych, których wynik jest uzależniony od czynników (danych i informacji) wymienionych w Materiałach.

Administratorem danych osobowych jest VeloBank S.A. z siedzibą w Warszawie (00-843) Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C (Bank). Dane kontaktowe Banku: VeloBank S.A., Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C, 00-843 Warszawa, telefon: 664 919 797, formularz: https://www.velobank.pl/kontakt/formularz-kontaktowy. Dane kontaktowe Inspektora Ochrony Danych: iod@velobank.pl. Bank przetwarza dane osobowe w odpowiedzi na zainteresowanie otrzymywaniem raportów analitycznych (art. 6 ust. 1 lit. a RODO - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE). Masz prawo do żądania od Banku dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, jak również prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych. Masz prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Podanie danych osobowych jest dobrowolne. W razie jakichkolwiek pytań lub sugestii skontaktuj się z nami.